رونق کشاورزی خراسان جنوبی با گلخانه ها/ مسیر توسعه ناهموار است
خبرگزاری فارس- خراسان جنوبی؛ کشت گلخانهای از مطلوب‌ترین شیوه‌های کشت شناخته شده است و در شرایطی که آب و اهمیت مدیریت مصرف آن به یکی از اولویت‌های جهانی و منطقه‌ای تبدیل شده، این شیوه کشت از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و تولید مضاعف با وجود مصرف آب کمتر، این شیوه را به روشی محبوب تبدیل کرده است.
صرفه‌جویی در مصرف آب، افزایش بهره‌وری، اشتغالزایی بالا، امکان کاشت و برداشت محصول در تمام فصول، امکان پرورش محصولات خارج از فصل و خارج از اقلیم، قابلیت مقابله با تهدیدات و خسارات به واسطه امکان کنترل و اقدامات پیشگیرانه، برخی از مزایای کاشت گلخانهای است.
کاهش منابع آبی در بیشتر مناطق کشور از جمله استان کویری خراسان جنوبی، ضرورت تغییر الگوی کشت نظیر توسعه کشت محصولات گلخانهای را در این استان دوچندان کرده است. اما از آن سوی مشکلاتی هم برای گلخانه‌داران از قبیل طوفان، تسهیلات و سود بانکی و سخت گیری‌های دیگری وجود دارد که گویا باعث دلسردی آنها شده است.
ظرفیت 3 برابری کشت در گلخانه
«محمود آیروم»، از گلخانه‌داران خراسان جنوبی ساکن شهرستان فردوس با بیان اینکه بیشتر در تولید صیفی‌جات و خیار فعالیت می‌کند، گفت: مزایای کشت گلخانهای در خراسان جنوبی این است که با صرفه‌جویی بالا شاهد کاهش مصرف آب هستیم.
وی اظهار داشت: در کشت مزرعه‌ای خیار فقط در هر متر مربع یک بوته کاشته و آن هم در فصل تابستان است، اما در کشت گلخانهای در تمام فصول امکان کشت وجود دارد.
وی اضافه کرد: همچنین در هر 3 هزار متر حدود 9 هزار بوته خیار کاشته می‌شود که 3 برابر کشت مزرعه‌ای است و مصرف آب هم بسیار کمتر می‌شود.
به گفت? وی کشت گلخانهای اشتغالزایی بالایی دارد به نوعی که در 3 هزار متر مربع 2 خانواده درآمد خوبی خواهند داشت و رطوبت، دما، تغذیه و موارد دیگر را می‌توان به راحتی کنترل کرد.
گلخانه‌هایی که جمع شدند
این گلخانه‌دار خراسان جنوبی بیان کرد: البته کشت گلخانهای معایبی نیز دارد که نیاز است مسئولان استانی از قبیل بانک‌ها و دیگر دستگاه های دخیل به آن توجه کنند.
آیروم تصریح کرد: سود بانک و تسهیلات بانکی از جمله مهمترین معضلات گلخانه‌داران است که برای ارائه تسهیلات سخت‌گیری‌های فراوان می‌شود و از آن سوی بعد از اعطاء تسهیلات با سودهای کلان کمر گلخانه‌دار می‌شکند.
وی با اشاره به اینکه گلخانه‌ها صرفه‌های اقتصادی بالایی برای دولت و کشور دارد، گفت: اما هیچ‌گونه حمایتی نمی‌شویم.
به گفت? وی قول‌های حمایتی برای جبران خسارت طوفان داده شد ولی در نهایت هیچ پرداختی وجود نداشت، همچنین برق گلخانه‌دارن بدون اطلاع قبلی قطع و جبران خسارتی نشد.
آیروم با بیان اینکه در فردوس سال گذشته 10 هزار متر مربع گلخانه جمع و فقط 700 متر مربع اضافه شده است، اظهار داشت: این به دلیل نبود حمایت‌های مسئولان و مشکلات بانکی است که اگر خود قادر به انجام کار نباشیم، مجبور به تغییر شغل هستیم.
بعد از 20 سال دیگر کار نمی‌کنم
«مهدی رحیمی»، گلخانه‌دار ساکن شهرستان طبس هم در این باره عنوان کرد: کشت گلخانهای به دلیل شرایط اقلیمی خراسان جنوبی یکی از ضرورت‌های انکارناپذیر است ولی مسائل و مشکلات و نبود حمایت‌ها، رسیدن به این هدف را سخت کرده است.
وی با بیان اینکه در سال جاری به دلیل مشکلات بعد از 20 سال گلخانه‌داری دیگر کشت نداشته است، گفت: سال گذشته در 22 هزار متر مربع گلخانه خود گوجه، فلفل و خیار کاشته که به دلیل قطع برق همه محصول از بین رفته است.
به گفت? وی یک میلیارد محصول و حدود 180 میلیون تومان سیستم برق سه فار مجموعه او از بین رفته و دیگر برای سال جاری با وجود پیگیری برای حمایت، قادر به اجرای کشت دوباره نبوده است.
رحیمی خاطر نشان کرد: کشت گلخانهای با افزایش بهره‌وری که دارد باعث می‌شود در 15 هزار مترمربع گلخانه 24 نفر مشغول به کار مستقیم شوند.
حامل های انرژی و همراهی که وجود ندارد
این گلخانه‌دار که خود از کارمندان جهاد کشاورزی نیز است، بیان کرد: مسئولان اگر کاری انجام ندهند خیلی بهتر است چرا که خود گلخانه‌داران همدیگر را ترغیب به فعالیت در این زمینه می‌کنند.
رحیمی ادامه داد: امسال در 4 گلخانه که بازدید داشتیم به دلیل تغییر منابع آبی بدون اطلاع، آب گلخانه‌ها شور و باعث از بین رفتن محصولات آنها شده است.
وی تصریح کرد: به دلیل همین موارد کسانی که تمایل به اجرای گلخانه داشتند ترسیده و دیگر انجام نمی‌دهند.
به گفت? وی حامل‌های انرژی آب، برق و گاز از مهمترین زیر ساخت های گلخانه‌ها است که متأسفانه در خراسان جنوبی به دلیل نبود همکاری‌ها باعث از بین رفتن کشت گلخانهای در استان می‌شوند.
چالش 10 ساله نبود افراد متخصص
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در این باره گفت: توسعه گلخانه‌ها از اوایل دهه 80 شروع شد، البته افراد متخصص و افرادی که دنبال تولید و جنبه‌های اقتصادی بودند وارد آن نشدند.
«عبدالرضا رضایی» اظهار داشت: مشکل اصلی ما این بود که حدود 10 سال در این بخش به صورت تخصصی کار نشد و به دلیل همین موضوع عدم موفقیت‌ها را شاهد بودیم.
وی افزود: با توجه به عدم موفقیت‌ها، این موضوع باعث ایجاد تنش و بدبینی درباره گلخانه‌ها شد، که اگر تخصص، بودجه، زمان و تکنولوژی را در اختیار داشتند این اتفاق نمی‌افتاد.
به گفت? وی موضوع کامل شدن زیرساخت‌ها و مجتمع‌های گلخانه از اوخر دهه 80 و اوایل دهه 90 با فارغ‌التحصیلان کشاورزی شروع شد و از همان زمان ایجاد گلخانه‌های مدرن و جدید جایگزین گلخانه‌های سنتی شدند.
به دنبال تولید محصولات صادرات محور
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به فارغ‌التحصیلان کشاورزی در استان عنوان کرد: بعد از این موضوع افراد متخصص که شغل آنها هم فقط همین بود، وارد و باعث توسعه گلخانه‌ها و تغییر تولید شدند.
رضایی بیان کرد: تا سال 99 ما 79 هکتار گلخانه داریم که شامل محصولات خیار، گوجه و فلفل می‌شود و در سال جاری حدود 14 هزار تن برداتشت داشته‌ایم.
وی اضافه کرد: همه ساله شاهد افزایش 6 تا 8 درصدی برداشت محصولات تولیدی هستیم که نشانه خوبی برای ارتقاء سطح زیر کشت است.
به گفت? وی در دوسال گذشته واحد تولیدی گلخانهای برای گیاهان زینتی و آپارتمانی نداشتیم که اکنون حدود 3 واحد در این زمینه فعال هستند.
رضایی تأکید کرد: در تنوع و رقم محصولات به دنبال تولید محصولات صادرات محور هستیم که البته به دلیل حجم پایین تولیدی جمع‌آوری و از دیگر استان‌ها صادر می‌شود.
مشکلات و مزیت‌های کشت گلخانهای در استان
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی یکی از مشکلات خراسان جنوبی را در زمینه توسعه گلخانهای ضعف در زیرساخت‌ها دانست و گفت: خراسان جنوبی از بازارهای مصرف هدف دور و محدودیت‌هایی را این مسئله ایجاد کرده است.
رضایی ادامه داد: همچنین به دلیل شرایط اقلیمی استان که بادهای شدیدی داریم مشکلاتی را برای گلخانه‌داران ایجاد می‌کند.
به گفت? وی با این وجود خراسان جنوبی دارای مزیت‌هایی نیز هست که زیاد به آنها توجه نشده ولی دیگر استان‌ها مانند کرمان از آن بهره برده‌اند.
وی در زمینه مزیت‌های خراسان جنوبی اظهار داشت: برخی از نقاط استان مانند طبس و نهبندان از درجه حرارت بالا حتی در فصول سرد برخوردار هستند.
رضایی افزود: این موضوع می‌تواند به تولید محصولاتی که به درجه حرارت بالا نیاز دارند، همچنین تهیه محصولات با استفاده اندک از حامل‌های انرژی کمک کند.
افزایش 10 برابری بهره‌وری و اشتغالزایی و کاهش مصرف آب
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به شرایط اقلیمی استان، عنوان کرد: استانی خشک با کمبود منابع آبی و افزایش تبخیر هستیم، همچنین عمده کشاورزان خراسان جنوبی خرده مالک هستند که به همین دلیل درآمد بالایی از محصولات خود ندارند.
رضایی تصریح کرد: به همین دلیل ضرورت ایجاد گلخانه‌ها بیشتر به چشم می‌آید چرا که بهره‌وری و اشتغالزایی را 10 برابر افزایش و مصرف آب را به اندازه قابل توجهی کاهش می‌دهد.
وی بیان کرد: در گلخانه‌ها محصولاتی خارج از فصل تولید می‌شود که به همین دلیل قیمت‌های بالاتری نیز دارند که خود این موضوع نشانه اهمیت گلخانه‌ها است.
به گفت? وی حتی در برخی از کشورها گلخانه‌ها در داخل شهر و ساختمان‌ها قرار دارند که یعنی مستقیم از تولید به مصرف می‌رسد.
کشت گلخانهای کار تخصصی، تجاری، اقتصادی
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در زمینه اقدامات انجام شده و کمبود گلخانه‌ها در استان گفت: درست است که این مقدار از گلخانه‌ها کم است اما برنامه‌هایی دیده شده که شاهد گسترش آنها خواهیم بود.
رضایی اظهار داشت: یکی از چالش‌های ما در بخش گلخانه‌ها، زیرساخت‌های آب و برق بود که با ایجاد مجتمع‌های گلخانهای و نهضت گلخانهای این موارد در حدود 3 سال آینده خود را نشان داده و مسائل رفع می‌شود.
وی تصریح کرد: در بخش نگرش و بینش‌ها نیز تغییراتی ایجاده شده که افراد متخصص پای کار آمده‌اند و سطح زیرکشت تقاضایی افزایش چشم‌گیری دارد.
به گفت? وی اکنون نوع نگاه به گلخانه از خرده مالکی و در کنار مشاغل دیگر به یک کار تخصصی، تجاری، اقتصادی و صادرات محور با سطح بالا تبدیل شده است.
نیاز به حمایت و اعتبارات بیشتر
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی درباره چالش‌های پیش‌رو برای سرمایه‌گذاری گلخانه‌ها نیز عنوان کرد: سرمایه‌گذاری اولیه برای راه‌اندازی گلخانه به نسبت زیاد است که نیاز به حمایت‌های دولتی دارد.
رضایی ادامه داد: این حمایت‌ها می‌تواند در قالب تسهیلات بلند مدت کم بهره با تنفس بالا باشد تا افراد بیشتر ترغیب به این کار شوند.
وی بیان کرد: اکنون سازمان با کمبود اعتبار در این بخش مواجه است، چرا که حدود 400 میلیارد تومان طرح آماده معرفی به بانک برای وام داریم ولی محدودیت‌هایی وجود دارد.
به گفت? وی حتی برای توسعه گلخانه‌ها مشکل کمبود تسهیلات وجود دارد چرا که تأمین زیرساخت‌های آب، برق، گاز و جاده بسیار هزینه بر است و نیاز به حضور بخش خصوصی در این حوزه نیز وجود دارد.
و اما...
ضرورت ایجاد گلخانه‌ها در استان‌های کم آب مانند خراسان جنوبی از کسی پوشیده نیست اما نکته مهم اینجا است که مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری باید مسئولان پای کار بیایند و حمایت‌های لازم را از این قشر داشته باشند، چرا که با توجه به کاهش بارندگی‌ها و پایین آمدن سطح دبی آب در آینده بخش کشاورزی با مشکلات فراوانی روبه‌رو خواهند شد و تنها راه نجات کشت جایگرین در گلخانه است. اینکه در این زمان این بخش توسعه پیدا کند می‌تواند امنیت غذایی را در آینده تأمین کند.
انتهای پیام/ م/ی
منبع فارس نیوز